Mình bắt đầu chơi game từ năm lớp 6. Khi đó, mỗi lần mẹ đi chợ là mình tranh thủ lén vào tiệm net gần nhà để chơi “Half-Life” hay “Warcraft III” với đám bạn. Lúc ấy, khái niệm E-Sports QQ88 còn xa lạ với tất cả mọi người – thậm chí đến tận những năm đầu đại học, mình vẫn chưa biết rằng việc chơi game có thể trở thành một môn thể thao điện tử chính thống, chứ đừng nói là cả một ngành công nghiệp khổng lồ như bây giờ.
Đến khi lần đầu xem Chung kết thế giới Liên Minh Huyền Thoại năm 2016, mình như “vỡ ra” nhiều thứ: các tuyển thủ thi đấu không khác gì vận động viên chuyên nghiệp, có huấn luyện viên, chiến thuật, áp lực tâm lý, nhà tài trợ, và hàng triệu khán giả trực tuyến cổ vũ như xem World Cup. Từ đó, mình bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến E-Sports, không chỉ ở góc độ người chơi, mà còn là một người theo dõi sự phát triển của ngành.
Vậy nếu bạn đang tò mò E-Sports thực chất là gì, nó khác gì với chơi game thông thường, và tại sao nó đang phát triển mạnh đến mức lọt vào cả các kỳ SEA Games, Asian Games, thì bài viết này sẽ giúp bạn nhìn rõ bức tranh toàn cảnh.
Để hiểu cơ bản trước, bạn cũng có thể xem thêm tại:
👉 E-Sports là gì? Toàn cảnh ngành thể thao điện tử hiện đại – Wikipedia
1. E-Sports không chỉ là “chơi game”
Điều đầu tiên mình học được khi bước chân vào thế giới E-Sports là: đừng bao giờ đánh đồng nó với việc chơi game giải trí đơn thuần.
E-Sports (Electronic Sports) là hình thức thi đấu thể thao điện tử có tổ chức, giữa các cá nhân hoặc đội tuyển, trong những tựa game được thiết kế có yếu tố cạnh tranh như:
- MOBA: Liên Minh Huyền Thoại, Dota 2, Mobile Legends
- FPS: CS:GO, Valorant, Call of Duty
- Battle Royale: PUBG, Apex Legends
- Thể thao mô phỏng: FIFA Online, NBA 2K
- Thẻ bài chiến thuật: Hearthstone, Legends of Runeterra
Tất cả đều có chung điểm: luật thi đấu rõ ràng, kỹ năng cạnh tranh cao và có cộng đồng người xem đông đảo.
2. Một ngành công nghiệp tỷ đô – Không phải chuyện đùa
Bạn có biết không? Doanh thu ngành E-Sports toàn cầu năm 2024 đã vượt mốc 2 tỷ USD, theo thống kê từ Newzoo. Không chỉ từ giải thưởng thi đấu, mà còn từ:
- Bản quyền truyền hình
- Tài trợ thương hiệu
- Vé xem trực tiếp
- Streaming và quảng cáo
- Bán vật phẩm in-game
Mình từng theo dõi một giải đấu Valorant có tổng tiền thưởng gần 1 triệu USD. Và đó chỉ là một giải trong hàng trăm giải diễn ra mỗi năm trên toàn thế giới.
3. Tuyển thủ E-Sports – Những “vận động viên thế hệ số”
Có thời gian mình từng nghiêm túc luyện tập 5 tiếng/ngày để thi đấu giải sinh viên Liên Quân Mobile cấp trường. Từ đó, mình hiểu rằng tuyển thủ E-Sports không “nhàn” như nhiều người nghĩ.
Họ phải:
- Tập luyện chiến thuật đội hình mỗi ngày
- Giữ sức khỏe, thể lực, ăn uống điều độ
- Rèn kỹ năng cá nhân và phản xạ tay mắt cực cao
- Chịu áp lực truyền thông, kết quả, cộng đồng fan
Một số game yêu cầu phản xạ dưới 200 mili-giây, phối hợp nhóm chặt chẽ và có khả năng giữ bình tĩnh trong những tình huống “cân não” – y hệt như thể thao truyền thống.
4. Giải đấu, tổ chức và cộng đồng khổng lồ
Bạn có thể hình dung E-Sports hiện nay giống như bóng đá chuyên nghiệp: có đội tuyển, nhà tài trợ, giải quốc nội và giải quốc tế. Một số tổ chức E-Sports nổi bật toàn cầu gồm:
- T1 (Hàn Quốc)
- G2 Esports (châu Âu)
- Team Liquid (Mỹ)
- Vici Gaming, EDG (Trung Quốc)
- Team Flash, Saigon Phantom (Việt Nam)
Tại Việt Nam, E-Sports đã được công nhận là môn thể thao chính thức, có cả bộ môn thi đấu trong SEA Games 31 và tiếp tục mở rộng sang các cấp học sinh – sinh viên.
5. Nghề nghiệp trong E-Sports không chỉ là tuyển thủ
Một điểm mình muốn nhấn mạnh là: ngành E-Sports có rất nhiều cơ hội nghề nghiệp, không nhất thiết bạn phải thi đấu chuyên nghiệp.
Bạn có thể trở thành:
- Caster (bình luận viên)
- Huấn luyện viên chiến thuật
- Phân tích viên (analyst)
- Streamer hoặc KOL trong ngành
- Quản lý đội tuyển, marketing, tài trợ…
Thậm chí một số bạn trẻ còn khởi nghiệp bằng cách làm nội dung chuyên sâu về E-Sports trên YouTube, TikTok, với hàng trăm ngàn lượt theo dõi.
6. Học thuật hóa và đào tạo chuyên nghiệp
Nhiều nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, Thái Lan… đã có chương trình đào tạo E-Sports trong trường đại học, cấp bằng chính quy. Tại Việt Nam, một số trường đại học bắt đầu đưa E-Sports vào hoạt động ngoại khóa và phát triển học bổng liên quan.
Mình từng tham gia một workshop chia sẻ từ giảng viên ngành E-Sports của Hàn Quốc, họ nói rõ: “Thể thao điện tử là môn học kết hợp giữa công nghệ – chiến lược – tâm lý học“. Nghe tưởng lạ, nhưng cực kỳ logic nếu nhìn vào cách một tuyển thủ phải vận hành não bộ trong trận đấu.
Kết luận: Đừng xem thường E-Sports – Đây là thời đại của nó
Từ một “game thủ cúp học đi net” đến một người hiểu và trân trọng giá trị của E-Sports, mình nhận ra rằng: chơi game có thể vô bổ nếu chơi sai cách, nhưng E-Sports thì là cả một hệ sinh thái đáng đầu tư, phát triển và theo đuổi nghiêm túc.
Nếu bạn đang đam mê một tựa game nào đó, hãy thử bước xa hơn: tìm hiểu về các giải đấu, xem các trận chuyên nghiệp, thử xây dựng đội hình và cảm nhận nhịp thở của E-Sports. Biết đâu, bạn sẽ tìm thấy con đường sự nghiệp từ chính thứ từng bị gắn mác “vô ích”.